Gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülkenin demografik yapısında önemli değişimlerle karşı karşıya kalınmakta. Düşük doğum oranları, yaşlanan nüfus, artan yaşam süresi ve iş gücü dışında kalan bireylerin sayısındaki artış, ülkelerin önemli sorunları haline gelmiştir. Kamu emeklilik sistemleri aracılığıyla emekli maaşlarının güvence altına alındığı ülkelerde, bu maaşların finansmanı giderek daha zorlu bir hal almaktadır. Çalışanların emeklilik döneminde yeterli bir gelire ulaşabilmesi için ihtiyaç duydukları tasarrufları sağlayabilmelerini temin eden ikinci bir sistem olarak şirketler aracılığıyla oluşturulan emeklilik sermayesi, güvenilir bir seçenek olarak öne çıkmaktadır.
Dünya genelinde en kapsamlı emeklilik sistemleri, kamu, özel sektör ve bireysel tasarruflardan oluşan üç temel sütuna dayanır. Şirketler aracılığıyla emeklilik sermayesinin kanalize edilmesi, çalışanların emeklilikleri için gerekli tasarrufları biriktirmelerini sağlamak adına önemli bir yol sunmaktadır. Mapfre Economic’in yaptığı “Şirket, çalışanların emekliliği için önemli bir dayanak” başlıklı çalışmada, yaşanan demografik değişiklikler ve bu değişikliklerin emeklilik sistemleri üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Özellikle Batı toplumlarının paylaştığı özellikler arasında yer alan bu durum, gelecekte de başta kamu emeklilik sistemleri olmak üzere birçok alanda sorunlar yaratmaya devam edecektir.
Tamamlayıcı Emeklilik Modelleri
Sistemlerin beklenen zayıflaması, çalışan bireylerin emeklilik döneminde mevcut yaşam standartlarını koruyabilmek adına yeterli kaynaklara sahip olmaları için tamamlayıcı yollar aramaları gerektiğini işaret eder. Tek bir gelir kaynağına bağımlı kalmamak için önerilen en iyi yöntemler arasında:
- Uzun vadeli planlama
- Mevcut gelirin bir kısmını tasarruf amacıyla ayırmak
- Düzenli ve sistematik katkılar sağlamak bulunur.
En güçlü emeklilik sistemleri, genellikle üç temel unsura dayanmaktadır: bir kamu emeklilik sistemi, şirketler aracılığıyla sağlanan özel tasarruf ve yatırım mekanizmaları ile bireysel tasarruflar. Ancak, her ülkenin kamu emeklilik sistemi sunamadığını ve bireylerin emeklilik için kaynak biriktirmesinin zorlayıcı olabileceğini unutmamak gerekir. Özellikle, bireysel tasarrufların uygulanması, acil ihtiyaçların önceliği nedeniyle gecikebilir.
Bu nedenle, ikinci sütunu oluşturan ve emeklilik fonlarını şirketler üzerinden yönlendiren yapı, çalışanların emekli maaşları için gerekli birikimlerini yapmalarında en güvenilir yol olarak öne çıkmaktadır.
Etkin bir şekilde düzenlenmiş emeklilik sistemlerine sahip ülkeler, yalnızca bireylerin emeklilik yaşına ulaştıklarında ekonomik refahlarını güvence altına almakla kalmaz, aynı zamanda şirket emeklilik planları ya da benzeri ürünler tarafından yönetilen varlıkların finansal getirilerinin artırılması için teşvik edici mekanizmalar sunarak ülke ekonomisinin kalkınmasına katkıda bulunurlar.
Bu tür bir sistemin avantajları arasında, katkıların bir kısmının doğrudan işveren tarafından çalışanın emeklilik fonuna yatırılması, çalışanın her ay kendi katkılarını düzenli olarak yapabilmesi ve ek katkılarda bulunabilmesi yer almaktadır.
Şirketlerin Emeklilik Planlarındaki Rolü
Şirketler tarafından sunulan emeklilik ürünlerinin birçok avantajı bulunmaktadır. Bunlar arasında, büyük gruplara sahip olmaları nedeniyle, yönetim firmalarının veya sigorta şirketlerinin tahsil ettiği ücret ve komisyonların genellikle düşük olması yer alır. Bu durum, daha fazla sermaye toplanmasına ve doğal olarak daha yüksek getiri elde edilmesine imkan tanır.
Ayrıca, birçok ulusal hükümet, hem iş yerlerine hem de çalışanlara fayda sağlayan vergi teşvikleri sağlamaktadır. Bununla birlikte, bu sistemin en önemli artısı, insanların iş gücüne girdiği andan itibaren emeklilik için birikim yapmaya başlamalarına olanak tanımasıdır.
Erken tasarruf etmenin faydaları açıktır; tasarruf yapmaya başlama zamanı ne kadar geriye giderse, toplanan sermaye o kadar artar. Uzun vadeli tasarrufların yüksek getiriler elde etmesinin bir sebebi de, bileşik faizin sağladığı avantajdır. Bu, yatırılan sermayenin zaman içinde bir getiri elde etmesini sağlayarak, kazancın tasarruf edilen sermayeye eklenmesi ve yeniden yatırılması sonucunda yıllar içinde faydaların katlanarak artması anlamına gelir.
Şirket üzerinden belirlenen tasarruf planlarıyla birçok birey, daha kapsamlı tasarruflar yapma gereği hissetmeyebilir. Ancak, temel emeklilik maaşı güvencesi sağlandıktan sonra, bireyler finansal istikrar sağladıklarında, örneğin çocuklar bağımsız hale geldiğinde veya bir ipotek ödendiğinde, tasarruf edilen toplam sermayeyi artıran özel bireysel tasarruf ürünlerinden yararlanabilirler.
Şirket Yolu ile Birikim Yapmanın Faydaları
| Avantajlar | Açıklama |
|---|---|
| Çalışan ve şirket katkıları | Hem işverenin hem de çalışanın emeklilik fonuna katkı yapmasını sağlar. |
| Düşük maliyetler ve ücretler | Toplu işlemler nedeniyle bireysel ürünlerden daha az maliyetli olur. |
| Vergi teşvikleri | Genellikle yerel hükümetler tarafından oluşturulan vergi avantajları içerir. |
| Erken başlama imkanı | Bireyler, çalışma hayatlarının başlangıcından itibaren tasarrufa başlayabilir. |
| Bileşik faizin avantajları | Tasarrufların zamanla artmasına ve daha fazla getirinin elde edilmesine yardımcı olur. |
Sıkça Sorulan Sorular
Tamamlayıcı emeklilik sistemleri nedir?
Tamamlayıcı emeklilik sistemleri, emeklilik sürecinde yeterli gelir sağlamak amacıyla, kamu emeklilik sistemlerine ek olarak çalışanların bireysel tasarruflarının ve şirket aracılığıyla yapılan yatırımların bir araya getirildiği mekanizmalardır.
Şirketler, emeklilik sistemlerinde nasıl bir rol oynar?
Şirketler, emeklilik ürünlerinin yönetimi ile çalışanların emekliliği için tasarruf yapmalarını kolaylaştıran mekanizmalar sunar. Ayrıca, daha düşük maliyetler ve vergi teşvikleriyle çalışanlara avantajlar sağlar.
Neden erken tasarruf yapmak önemlidir?
Erken tasarruf yapmak, bileşik faiz etkisi sayesinde tasarruf edilen sermayenin zaman içinde daha fazla getiri sağlamasını sağlar. Tasarruf ne kadar erken başlarsa, o kadar büyük bir sermaye biriktirilir.
Tamamlayıcı emeklilik sistemlerinin avantajları nelerdir?
Tamamlayıcı emeklilik sistemlerinin avantajları arasında hem çalışanın hem de şirketin katkılarına izin verilmesi, daha düşük maliyetler, vergi teşvikleri, tasarrufun çalışma hayatının ilk döneminde başlaması ve bileşik faizin faydaları sayılabilir.
