Siber riskler, dijital altyapılar ve veriler üzerinde gerçekleşen tehdit ve saldırılardır. Bu tehditler, hem bireyler hem de işletmeler için maddi zararların yanı sıra itibar kaybına da neden olabilir. Bu nedenle, dijital güvenliğin sağlanması büyük bir önem taşımaktadır.
Siber Güvenlik Risklerinin Anlaşılması
Siber Risk Nedir?
Siber risk, dijital altyapı, veriler ve ağlar üzerinde ortaya çıkan tehditler ile bu tehditlerin yol açabileceği zararları ifade eder. Bu riskler, bireylerin, şirketlerin ve kurumların dijital varlıklarına ciddi zararlar verebilir. Küresel ölçekte siber suçların maliyeti 2024 yılında 10,5 trilyon dolara ulaşmıştır. Türkiye özelinde ise BDDK ve BTK verilerine göre bu maliyet yaklaşık 3,5 milyar dolar seviyesindedir. Türkiye, geçen yıl Avrupa’nın en çok siber saldırıya uğrayan ilk beş ülkesi içinde yer almıştır. Ayrıca, kişisel veri ihlallerinde önemli artışlar gözlemlenmekte, saldırıların %60’ı özellikle sağlık sektörü ve KOBİ’leri hedef almaktadır.
Siber Risklerin Artış Sebepleri
Siber saldırıların bu kadar yaygın hale gelmesinin temel nedenleri şunlardır:
- Dijitalleşmenin hızlanması: Artan cihaz sayısı ve internete bağlı sistemler yeni güvenlik açıklarının oluşmasına sebep olmaktadır.
- Farkındalık eksikliği: Hem bireyler hem de kurumlar, yeterli güvenlik önlemini almaktan kaçınıyor.
- Hackleme tekniklerinin gelişmesi: Yapay zeka destekli saldırılar daha karmaşık ve zorlu hale gelmiştir.
- Uzaktan çalışma ve bulut sistemlerin yaygınlaşması: Pandemi sonrası artan uzaktan çalışma, yeni güvenlik zaafiyetleri yaratmıştır.
Siber Tehditlerin Şirketlere Yansıması
Siber saldırılar, şirketler için ciddi finansal ve operasyonel zararlar doğurabilmektedir. Bunlar arasında:
- İtibar kaybı: Müşteri bilgilerinin sızması marka güvenini ve değerini zedeleyebilir.
- Finansal kayıplar: Fidye yazılımları ya da dolandırıcılık yöntemleriyle önemli maddi zararlar yaşanabilir.
- Hukuki sorumluluklar: KVKK gibi veri koruma yasalarına uyulmaması durumunda yüksek para cezalarıyla karşılaşılabilir.
Bireyler İçin Siber Risklerin Tehdit Oluşturması
Siber riskler sadece şirketleri değil, aynı zamanda bireyleri de hedef almaktadır. İnsanlar aşağıdaki tehlikelerle karşı karşıyadır:
- Kimlik hırsızlığı ve çeşitli dolandırıcılık vakaları
- Kredi kartı bilgilerinin ele geçirilmesi
- Sosyal medya hesaplarının kötü amaçlı kişilerin eline geçmesi
- Kişisel özel verilerin (fotoğraf, mesaj vb.) sızdırılması
Kişiler ve Kurumlar Nasıl Korunabilir?
Her iki grup için de teknik ve davranışsal tedbirler almak elzemdir. Şirketler için önerilen önlemler:
- Etkili siber güvenlik politikalarının hazırlanması
- Personelin siber güvenlik konusunda eğitilmesi
- Verilerin düzenli olarak yedeklenmesi ve şifrelenmesi
- Güvenlik yazılımlarının güncel tutulması
Bireylerin uygulaması gereken önlemler ise şöyledir:
- Güçlü ve benzersiz şifre kullanımı
- Parmak izi veya yüz tanıma gibi biyometrik doğrulama sistemlerinin tercih edilmesi
- İki faktörlü kimlik doğrulamanın aktif edilmesi
- Şüpheli bağlantı ve e-postalara dikkatlice yaklaşılması
- HTTPS protokolüne sahip olmayan web sitelerinden kaçınılması
- Kullanılan yazılım ve antivirüs programlarının sürekli güncel tutulması
Dünya ve Türkiye’deki Siber Saldırı Türleri
Dünya genelinde görülen başlıca siber saldırılar şunlardır:
- Büyük şirketlere yönelik kapsamlı veri ihlalleri
- Kripto para cüzdanlarının hedef alınması ve hırsızlıklar
- Yapay zeka destekli kimlik avı saldırılarının artması
Örneğin, Dubai merkezli Bybit kripto para borsasında 1,5 milyar dolarlık Ethereum çalınmıştır. Çin merkezli DeepSeek adlı yapay zeka uygulaması büyük çaplı bir saldırıya maruz kalarak kayıtlarını geçici olarak durdurmuştur. Japonya’nın NTT Communications şirketinde ise şubat 2025’te gerçekleşen saldırıda 18.000 kurumsal müşterinin verileri ele geçirilmiştir. Ayrıca, Gravy Analytics şirketi, dünya çapında 30 milyon kullanıcıya ait konum verilerinin sızdırılmasıyla ciddi bir saldırının hedefi olmuştur.
Türkiye’de en çok karşılaşılan saldırı türleri:
- Telekomünikasyon ve HGS gibi yüksek kullanıcı sayısına sahip sektörlere yönelik saldırılar
- Bankacılık sistemlerine yönelik sızmalar
- Kredi kartı dolandırıcılığı
Geçmişte Türk Telekom’a yönelik DDoS saldırıları olmuş, Hızlı Geçiş Sistemi’ne sahte siteler üzerinden kimlik bilgisi güncelleme tuzağı kurulmuş, bankaların müşterileri mobil bankacılık şifrelerinin çalınması sonucu maddi zararlar yaşamıştır.
2025 Yılında Beklenen Siber Tehditler
2025’te siber tehditlerde şu gelişmeler öngörülmektedir:
- Yapay zeka destekli saldırılar önemli oranda artacaktır. Yapay zeka ve makine öğrenmesi teknikleri kullanılarak karmaşık ve hedefli saldırılar gerçekleştirilecektir.
- Nesnelerin İnterneti (IoT) cihazlarına yönelik saldırılar yaygınlaşacaktır. Bu cihazlar arasında:
- Akıllı ev aletleri (termostat, priz, aydınlatma)
- Endüstriyel otomasyon sensörleri
- Ulaşım sistemleri (araç takip, trafik lambaları, HGS etiketleri)
- Sağlık ve giyilebilir cihazlar (akıllı saat, tansiyon ölçerler)
- Tarım ve çevre sensörleri (toprak nem sensörleri, otomatik sulama sistemleri) yer almaktadır.
- Kripto para ve merkeziyetsiz finans platformlarına yönelik saldırılar büyüyecektir. 2024’te kripto para hırsızlıkları 1,4 milyar dolar kayba neden olmuş, 2025’te bu alandaki tehditlerin artması beklenmektedir.
Dünya genelinde siber güvenlik harcamalarının 2025’te 200 milyar doları aşması beklenmektedir. Ayrıca, 2024’te akıllı cihazlara günlük ortalama 467 bin kötü amaçlı dosya bulaştığı ve virüslü yazılımların kullanımlarında %250 artış gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Bu da bilgisayar ve telefonlara yönelik tehditlerin hızlı artışını göstermektedir.
Türkiye’de Siber Sigorta Düzenlemeleri
Türkiye’de Siber Güvenlik Başkanlığı, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi bünyesinde 8 Ocak 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak kurulmuştur. Başkanlığın görevleri şunlardır:
- Siber güvenlik politikaları, stratejileri ve hedefleri belirlemek,
- Eylem planları hazırlamak,
- Mevzuat çalışmalarını yürütmek,
- İlgili faaliyetlerin koordinasyonunu sağlamak,
- Bilinçlendirme, eğitim ve farkındalık artırma faaliyetlerinde bulunmak,
- Kamu, özel sektör ve üniversiteler arasındaki işbirliğini artırmayı teşvik eden projeler geliştirmek.
Bu düzenlemeler, ülkemizde siber güvenliğin güçlendirilmesi ve siber sigorta uygulamalarının etkinleşmesi adına önemli bir adımdır.
Siber Sigorta Uygulamaları ve Önemi
Siber Sigorta Nedir ve Önemi Nedir?
Siber sigorta, kurumların ve bireylerin karşılaşabileceği siber saldırılar neticesinde meydana gelen zararları teminat altına alan bir sigorta türüdür. Veri sızıntıları, fidye yazılımları ya da hukuki süreçler gibi çeşitli risklere karşı finansal koruma sağlar. Siber saldırıların çoğu kullanıcı hatalarından kaynaklandığı için, siber güvenliğin tam anlamıyla sağlanması zordur. Bu noktada siber sigortanın rolü çok önemlidir; çünkü işletmeler siber tehditlere karşı hazırlıklı olmak ve olası zararları karşılamak için en etkili önlemlerden biri olarak siber sigortayı tercih etmektedir. Böylece, işletmenin dijital tehditlere karşı dayanıklılığı artar ve saldırı sonrası oluşabilecek maddi kayıplar sigorta kapsamında karşılanır.
Hangi Riskler Siber Sigorta Poliçesi Kapsamındadır?
Siber sigorta poliçeleri genel olarak bireysel ve ticari olmak üzere iki farklı kategoride sunulmaktadır. Bu poliçelerin teminatları şirketin ihtiyacına göre değişkenlik gösterebilir. Ana başlıklar halinde teminat kapsama alanları şöyle özetlenebilir:
Bireysel Siber Güvenlik Sigortası Teminatları
- Siber Sahtecilik: Dijital dünyada kimlik hırsızlığı, dolandırıcılık veya sahte bilgi yayma sonucu ortaya çıkan maddi zararlar.
- Kimlik Avı (Phishing): Sahte e-posta, SMS veya sahte web siteleri ile şifre ve kredi kartı gibi hassas verilerin ele geçirilmesi.
- Deepfake ve Sahte İçerikler: Yapay zeka ile oluşturulan sahte video, ses veya belgelerle aldatma.
- Sahte Web Siteleri (Spoofing): Gerçek kurumların web sitelerinin kopyalanarak kandırıcı siteler oluşturulması.
- Online Dolandırıcılık (Fraud): Sahte alışveriş siteleri veya yatırım fırsatlarıyla para ve bilgi hırsızlığı.
- Sosyal Mühendislik: İnsanları manipüle ederek gizli bilgilerin alınması (örneğin, banka çalışanı taklidi).
- Veri Kurtarma: Siber saldırılar sonucu kaybolan ya da şifrelenen verilerin geri getirilmesi veya onarılması için yapılan masraflar.
- Siber Zorbalık:
- Hakaret ve tehdit içeren mesajların sosyal medya veya iletişim kanallarında gönderilmesi.
- Sosyal medyada itibar zedelemek amacıyla sahte hesaplar açılması ve yalan haber yayılması.
- İzinsiz olarak gizli bilgi, fotoğraf veya video paylaşımı.
Ticari Siber Güvenlik Sigortası Teminatları
| Teminat Başlığı | Açıklama |
|---|---|
| Finansal Kayıplar | Fidye yazılımları nedeniyle verilerin şifrelenmesi, dolandırıcılık ve iş kesintilerinden kaynaklanan zararlar. |
| Veri İhlalleri | Müşteri verilerinin veya ticari sırların çalınması, çalışan bilgileri ifşası nedeniyle oluşan maddi kayıplar. |
| İtibar Kaybı | Müşteri güven kaybı, marka değerine zarar verilmesi ve medyada olumsuz haberlerin etkileri. |
| Hukuki ve Yasal Riskler | Yasal cezalar, tazminat talepleri ve sözleşme ihlalleri gibi yasal süreçlere dair riskler. |
| Operasyonel Kesintiler | DDoS saldırıları veya fidye yazılımları nedeniyle sistemlerin devre dışı kalması, üretim ve hizmetlerin durması. |
| Fikri Mülkiyet Kaybı | Patent, tasarım ve Ar-Ge verilerinin çalınması veya rakiplere geçmesi sonucu meydana gelen zararlar. |
Siber Sigorta Poliçesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bir siber sigorta poliçesi seçerken aşağıdaki hususlara dikkat etmek kritik öneme sahiptir:
- Kapsam: Poliçenin hangi riskleri kapsadığı detaylı bir biçimde incelenmelidir.
- Limitler: Teminat altındaki limitle ihtiyaçların tam olarak karşılanıp karşılanmadığı değerlendirilmelidir.
- Muafiyetler: Poliçede belirtilen istisnalar ve muafiyetler mutlaka gözden geçirilmelidir.
- Destek Hizmetleri: Hasar yönetimi, antivirüs koruması, dark web izleme, hukuki danışmanlık gibi ek hizmetlerin varlığı önemlidir.
- Prim: Poliçenin maliyeti ile sağlanan teminatların orantılı olması gerekmektedir.
Teminat Dışı Kalan Durumlar
Siber sigorta poliçeleri bazı durumları kapsamayabilir. Bunlar arasında en yaygın olanlar:
- Poliçe öncesi bilinen ve yaşanan riskler.
- Çalışanların kasıtlı zarar vermesi veya veri sızdırması.
- Siber saldırının neden olduğu fiziksel hasarlar.
- İşletmenin yetersiz siber güvenlik önlemleri alması.
- ISO 27001 gibi standart sertifikalara sahip olunmaması durumları.
Büyük Şirketler İçin Mi, KOBİ’ler İçin Mi?
“Küçük işletmeler, büyük şirketlere kıyasla daha savunmasızdır ve genellikle yetersiz güvenlik altyapısı nedeniyle siber saldırıların hedefi olur.”
Bu sebeple, dijital varlıkları olan, online hizmet sunan ya da müşteri bilgisi işleyen her boyuttaki işletmenin siber sigorta yaptırması önem taşır. KOBİ’ler de bu alanda koruma sağlamak açısından siber sigorta ihtiyaç duymaktadır.
Siber Sigorta Poliçe Fiyatlandırma Kriterleri
Siber sigorta maliyetleri pek çok faktöre göre şekillenir:
- İşletmenin büyüklüğü: Şirketin büyüklüğü, risk profili ve teminat ihtiyaçları primleri etkiler.
- Sektör: Finans, sağlık, e-ticaret gibi yüksek riskli sektörlerde primler genellikle daha yüksek olur.
- Siber güvenlik seviyeleri: Güçlü önlemler alanlar daha avantajlı fiyatlar alabilir.
- İşlenen veri miktarı ve hassasiyeti: Veri hacmi poliçe maliyetini artırabilir.
- Geçmişte meydana gelen olaylar: Önceden saldırı yaşamış firmaların primleri artabilir.
- Coğrafi konum: Örneğin İstanbul gibi daha riskli bölgelerde fiyatlar farklı olabilir.
Türkiye’deki Siber Sigorta Pazarının Durumu ve Gelecek Beklentileri
Türkiye’de siber sigorta sektörü hızlı bir büyüme trendindedir. 2025 ve sonrası için beklenen yasal düzenlemeler ve siber tehditlerin artması, hem şirketler hem de bireyler için siber sigortanın değerini yükseltecektir. Artan dijital risklere karşı finansal bir güvence sunan siber sigorta, dijital dünyadaki tehditlerin yönetilmesinde kilit rol oynayacak. Bu gelişmeler ışığında pazarın önümüzdeki yıllarda daha da büyümesi ve yaygınlaşması beklenmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Siber risk nedir ve kimleri etkiler?
Siber risk, dijital sistemler, veriler veya ağlar üzerinde gerçekleşen tehditler ve bu tehditlerin yol açabileceği zararlardır. Bireylerin, şirketlerin ya da kurumların dijital varlıklarına zarar verebilir, maddi ve itibar kaybına yol açabilir.
Siber risklere karşı bireyler ve şirketler nasıl korunabilir?
Şirketler güçlü siber güvenlik politikaları oluşturmalı, çalışanları bilinçlendirmeli, verileri yedeklemeli ve şifrelemeli, güvenlik yazılımlarını güncel tutmalıdır. Bireyler ise güçlü ve benzersiz şifreler kullanmalı, biyometrik kimlik doğrulama ve iki faktörlü kimlik doğrulamayı aktif etmeli, bilinmeyen bağlantılara tıklamamalı, güncel yazılım ve antivirüs kullanmalıdır.
Siber sigorta nedir ve neden önemlidir?
Siber sigorta, şirketlerin veya bireylerin siber saldırılar nedeniyle uğradıkları zararları karşılayan bir sigorta türüdür. Veri ihlalleri, fidye yazılımları ve hukuki süreçler gibi risklere karşı güvence sağlar. Siber saldırılara hazırlıklı olmak ve olası zararı karşılamak için önemli bir önlemdir.
Siber sigorta poliçeleri hangi riskleri kapsar ve teminat dışında kalan durumlar nelerdir?
Siber sigorta poliçeleri sahtecilik, veri kurtarma, finansal kayıplar, veri ihlalleri, itibar kaybı, hukuki riskler, operasyonel kesintiler ve fikri mülkiyet kaybı gibi riskleri teminat altına alır. Teminat dışı durumlar arasında poliçe öncesi bilinen riskler, kasıtlı eylemler, fiziksel hasarlar, yetersiz güvenlik önlemleri ve sertifika eksikliği bulunur.
